Zoals alle steden in China die we bezoeken, is ook Fenyi behoorlijk veranderd. Alsof we niet drie, maar twintig jaar zijn weggeweest. Dat het economisch goed gaat met dit land, is overal zichtbaar. Neem de weg van Nanchang naar Fenyi die we met de bus afleggen. We hadden de kinderen voorbereid op een rit van zo'n vier uur over vooral slechte wegen. Niets blijkt minder waar: de rit gaat over een gloednieuwe snelweg. In nog geen drie uur zijn we er. In Fenyi-zonder-spatie, de stad van Fen Yi.

In de lobby van het Aoxin hotel in Fenyi - een hotel met vier sterren, maar vraag me niet waarom - komt een einde aan een reis van precies vierentwintig uur vanaf Xian. Daarmee hebben we de langste afstand van onze reis overbrugd. Wederom met de trein. Het is ons (of preciezer gezegd: de eigenaar van ons appartement in Xian) gelukt om een soft sleeper coupé te bemachtigen. Een hele prestatie, want hier in China lijkt het bijna onmogelijk om kaartjes te kopen voor deze meest comfortabele vorm van treinvervoer. De kaartjes zijn er wel, maar om een of andere reden, is het voor een gewone sterveling lastig om ze te pakken te krijgen, zo ondervinden we zelf als we kaartjes willen kopen voor de trein van Xinyu naar Guilin. Het lokettist van het station in Xian beweert geen kaartjes te kunnen verkopen voor treinen die vanaf andere stations vertrekken, hoewel we later van weer anderen begrijpen dat dit onzin is. Bovendien kun je de kaartjes pas tien dagen van te voren kopen en dan ben je in veel gevallen al te laat, want ‘speculanten' schijnen de kaartjes op te kopen om ze vervolgens met een leuke winst door te verkopen (aan wie vraag je je af en waarom niet aan ons?). Zhang Dan vertelt ons dat deze ‘corruptie' een groot probleem is en dat de Chinese overheid er alles aan doet om de daders te pakken en te straffen. Hoe dan ook, via een ‘ travel agency' in Xian lukt het ons nog wel om een aantal stoelen (‘hard seats', dat voorspelt niet veel goeds) voor de trein naar Guilin te bemachtigen. De man is een creatieve geest: ‘dan kopen jullie toch gewoon meer stoelen?' Briljant! Het worden er zes. Hopelijk kunnen de kinderen op deze manier toch nog wat uurtjes slaap pakken. Voor zo'n acht euro per stoel worden we straks een slordige 800 kilometer vervoerd - probeer dat in Nederland maar eens voor elkaar te krijgen.

Sauna

De trein brengt om met een uur vertraging naar Nanchang, de hoofdstad van de provincie Jiangxi in het zuidoosten van China. Ook hier is het bloedheet en bovendien veel vochtiger dan op onze pleisterplaatsen hiervoor. Elke beweging lijkt er een te veel, alsof we in een sauna rondstappen. De kinderen houden zich opnieuw erg goed. Het gesleep met (zware) koffers lijkt hen nauwelijks te deren en dat mag een wonder eten als je bedenkt dat Chinese stations (maar ook andere publieke gelegenheden als bus- of metrostations) niet gemaakt zijn voor reizigers met koffers. Nergens een lift. Roltrappen zijn er wel, maar deze zijn in verband met weersomstandigheden meestal buiten werking gesteld. Er rest ons in dit soort gevallen weinig meer dan ons met de koffers in de hand langs trappen en treden een weg naar onze bestemming te banen. Tel daar bij op dat het erg druk is (wat zijn er toch veel Chinezen!) en dat het soms echt vechten voor je plekje is. Een pluim voor de kids dus en vooruit, ook voor ons. Het laatste ‘stukje' van de reis tussen Nanchang en Fenyi leggen we af per bus. Tegenover het busstation weten we een McDonalds (soms is het handig al wat van de wereld te hebben gezien) en voor we in de bus stappen, trakteren we onszelf maar weer eens op ijs.

Fenyi-zonder-spatie is een middelgroot stadje in China. Maar wat is middelgroot voor een stad die qua inwoneraantal niet onder doet voor de stad Utrecht? Er hangt een duidelijk andere sfeer dan in steden als Beijing of Xian. Het verkeer is rustiger en er zijn minder mensen op straat. We zijn en blijven een bezienswaardigheid op straat - misschien wel meer dan ooit, want in Fenyi komen, op wat adoptiegezinnen na, weinig buitenlanders. We verwachten dat we ons, net zoals drie jaar eerder, moeten komen melden bij de politie, maar een uitnodiging voor een dergelijk bezoek blijft vreemd genoeg dit keer uit.

Zoals gezegd, ons hotel in Fenyi maakt zijn vier-sterren-status niet waar. Geen airco op plaatsen waar dat wel heel wenselijk zou zijn, geen zwembad (hoewel deze ons in de folder wel wordt beloofd), niet geheel schone kamers en van ‘breakfast included' hebben de dames achter de balie nog nooit gehoord. Wel internet op de kamer en de douche geeft ook warm water; dus dat valt weer mee.

Plakt en kleeft

Nadat we ons op de kamer hebben opgefrist, eten we wat in het stadje. In een ‘echt' Chinees restaurant: alles plakt en kleeft en we moeten ons al knisperend een weg banen over het afval van andere gasten dat naar oud Chinees gebruik gewoon op de grond wordt geworpen. De inrichting van dergelijke eetgelegenheden (meestal gerund door een familie) is zeer eenvoudig te noemen: wat tafels en wat krukjes en dat is het dan meestal ook wel. Het eten in dit restaurant is goed, zeer goed zelfs, wel veel pittiger dan eerder op onze reis. In deze regio gebruikt men pepers in diverse soorten en maten. Het is dus zaak goed op te passen voordat je iets in je mond steekt - een vergissing tussen peper en paprika is zo gemaakt! Voor de kinderen bestellen we een paar bekende gerechten als ‘fried egg with tomatoe' die de kok, hoewel ze niet op de kaart staan, in een handomdraai op tafel zet. Terug in het hotel, werken we onze blog bij en gaan dan slapen. Moe, maar voldaan; zoals dat heet.

Het weeshuis

Vrijdag 12 augustus 2011. De dag van het weeshuis en de verzorgster. We ontbijten in een coffeebar in de buurt van het hotel. Hier kunnen we zowaar terecht voor sandwiches en heel acceptabele koffie. Comfortabele zetels en op de achtergrond vals trompetgeschal. Ook heel Chinees: veel te veel bedienend personeel voor vijf gasten. Lin probeert de eveneens valse vleugel uit en na te hebben afgerekend staan we weer op de dampende straat. We nemen een taxi naar het weeshuis. We hebben onze komst wel aangekondigd, maar niet via de officiële weg. Dat scheelt, want we hoeven nu niet het verplichte programma door zoals drie jaar eerder. Geen spandoek en vuurwerk bij aankomst, geen bijeenkomst met hotemetotems, geen verplichte lunches; gewoon een bezoek aan een weeshuis in bedrijf. Zoals elke keer als we een weeshuis bezoeken schrikken we nu ook weer. Kinderen die apathisch in een stoeltje of op de po zitten, vaak in hun eigen ontlasting, weinig personeel en slecht onderhouden gebouwen. De 1-kind-politiek lijkt haar vruchten af te werpen, zo blijkt. Nog maar zo'n twee keer per maand wordt er een kindje gevonden bij de poort. De vondelingen in het weeshuis hebben eigenlijk bijna allemaal een handicap. Het aantal kinderen is dan ook inmiddels geslonken tot twintig (daarnaast zijn er nog tien ouderen in het tehuis) en de verdieping waar Fen Yi destijds verbleef, is zelfs gesloten (drie jaar geleden was het hier nog een drukte van belang). Na enig aandringen mogen we deze etage toch nog bezoeken. Lege kamers, veel stof en oud meubilair. In het kamertje van Fen Yi waar haar bedje stond, realiseren we ons pas goed dat onze dochter na zeven jaar weer terug is op de plek waar het voor haar allemaal begon. We proberen haar een beeld te schetsen van de situatie toen, maar de afstand met nu is onvoorstelbaar groot. Opnieuw de bevestiging: onze meiden zijn Nederlandse meiden (misschien wel Nederlandser dan wijzelf zijn) en het valt maar moeilijk voor te stellen dat ze als het even anders was gegaan in China hadden gewoond. Fen Yi beleeft het ondertussen allemaal gelaten, geen grote emoties, weinig vragen. De knuffeltjes die we van thuis mee hebben genomen, vinden ook hier gretig aftrek. In de ontvangstruimte in de andere vleugel worden we ontvangen door de directeur en vice-directeur van het tehuis - over ‘overhead' gesproken: in het tehuis werken 6 verzorgsters en 6 stafleden en dat op een populatie van 30 ‘bewoners'. We bekijken het dossier dat voor ons inmiddels geen geheimen meer bevat en de foto aan de muur waarop Fen Yi staat (zo weten we nog van de vorige keer), bieden de cadeau 's aan die we van Nederland meenamen zoals lepeltjes, klompjes en tassen. Daarna worden we (toch nog) uitgenodigd voor een lunch in de stad. Afslaan kan niet, dus even later zitten we met de directeur, de vice-directeur en de chauffeur aan een ronde tafel en doen ons tegoed aan allerlei lokale specialiteiten. De directeur is recent in Nederland geweest op uitnodiging van de adoptiebemiddelaar Wereldkinderen die dit voorjaar 50 jaar bestond, dus gespreksstof genoeg. Na de lunch kopen we nog voor een flink bedrag aan melkpoeder voor het tehuis. We maken een laatste groepsfoto en daarna scheiden onze wegen. We houden een taxi aan en rijden naar de flat van de verzorgster van Fen Yi en haar man, mevrouw en meneer Guo.

Bij de Guo's

Mevrouw Guo en haar man wonen aan de andere kant van het spoor in een soort groene enclave midden in de stad. De flats en huizen die hier staan behoren tot de fabriek waar meneer zes dagen in de week werkt. De fabriek maakte vroeger geweren en kogels, maar tegenwoordig produceren ze onderdelen voor landbouwmachines. Meneer Guo heeft speciaal vrij genomen voor de komst van hun pleegkind van weleer en komt ons al stralend tegemoet lopen als wij de taxi verlaten. We herkennen het vriendelijke en open gezicht gelijk van drie jaar geleden. De ontvangst is hartelijk en hij is zichtbaar blij ons, maar vooral ‘hun' Ge Ge terug te zien. Al te grote emoties blijven ook nu uit. Mevrouw Guo werkt inmiddels niet meer in het weeshuis, volgens eigen zeggen om meer tijd te hebben voor haar kleinkinderen die in Hainan wonen . We begrijpen dat ze daar vaak zit. Ook nu is ze onderweg van haar twee dochters op Hainan en zal rond 18.00 uur thuis zijn. Het gaat de kinderen Guo - 2 dochters en een zoon - goed. Ze hebben prima banen, verdienen goed en hebben zelfs eigen huizen. Een van de dochters werkt als accountant bij Hainan Airlines. Handig, want nu kunnen de Guo's met flinke korting reizen. Ze denken er zelfs aan een keer naar Nederland te komen.

In de flat die voor Chinese begrippen luxe te noemen is, bekijken we foto's en de dvd die we drie jaar geleden meebrachten. Daarna laat meneer Guo het oude huis zien, waar Fen Yi destijds heeft ‘gewoond'. Meneer Guo beweert dat Fen Yi elf maanden bij hen heeft gewoond en dat ze als een soort pleeggezin fungeerden (later zal mevrouw Guo dit overigens ontkennen en beweren dat haar man zich heeft vergist - maar hoe kun je je over zoiets vergissen?). Het oude huis ligt mooi in het groen, maar is na een aantal jaren leegstand inmiddels een bouwval. Meneer Guo laat ons ook een grasveldje aan het spoor zien waar Fen Yi vaak speelde en hij vertelt hoe ze op de dag voor haar vertrek naar het weeshuis nog naar de voorbijrazende treinen hebben gekeken. Natuurlijk moeten we ook even een bezoekje brengen aan de moestuin waar meneer Guo onder andere pinda's verbouwt. Op de terugweg pakt hij de hand van Fen Yi. Fen Yi laat dit toe. Op de terugweg zien we overal hoopjes smeulend nepgeld. Het is half juli (volgens de Chinese kalender) en dat betekent voor Chinezen dat ze hun voorouders eren. Als symbolische handeling geldt het in brand steken van nepgeld. Op een plaats naar keuze, dus overal brandt en smeult het. Daarna brengen we nog een bezoek aan de tempel even buiten Fenyi. Een prachtig gebouw aan de oevers van een brede rivier. Er heerst een serene rust. Alleen jammer van die grote kolencentrale die recht tegenover de tempel aan de andere kant van de rivier is gebouwd.

We keren terug naar de flat waar mevrouw Guo ons opwacht. Ze omhelst Fen Yi. Fen Yi laat het toe, maar neemt vanaf dat moment haar stellingen dicht bij ons weer in. We bekijken de nieuwe dvd die we hebben meegebracht en praten wat. Daarna is het tijd voor het diner, net zoals drie jaar geleden bereid door meneer Guo die voortreffelijk kan koken. Na het diner maken we afspraken voor morgen. We gaan naar een groot merengebied in de buurt van Xinyu: het Fairy Lake National Park. Mevrouw Guo gaat mee. Meneer Guo moet helaas aan het werk, maar zal 's avonds opnieuw voor ons koken. Een vriend van de Guo's (een oud collega van meneer) zal ons naar er heen rijden, voor de helft van de prijs die een andere chauffeuse ons wilde rekenen.

Fairy Lake

Het uitstapje naar Fairy Lake is een beetje een afknapper. Het is een mooi gebied dat bestaat uit verschillende eilandjes die je per speedboot kunt bereiken. Op elk eiland is wel wat te doen, maar wel op z'n Chinees . Zo is er een eiland waar je slangen kunt bekijken (inclusief een show waar een man - jawel! - een slangetje in het ene neusgat doet verdwijnen om het beest even later via het andere neusgat weer naar buiten te trekken). Natuurlijk kun je op de foto met een dikke slang op je nek. Het beloofde zwembad op een andere eiland blijkt een slecht onderhouden en smerige pool te zijn en op hetzelfde eiland zwemt een half blinde zeehond plichtmatig zijn baantjes in een al even zo vervuild bad. De Chinezen vinden het prachtig en worden in grote getale van het hoofdgebouw aan de vaste wal naar de verschillende eilanden vervoerd. Wij hebben het na drie eilanden wel gezien, ook omdat mevrouw Guo niet veel lol aan het uitstapje met haar pleegkind lijkt te beleven. Het is warm en ze loopt klagend rond (ze heeft, net zoals alle Chinese vrouwen, ook niet echt geschikt schoeisel voor het tripje uitgekozen). Ze komt vandaag wat nors en stuurs over en doet geen enkele moeite contact te zoeken met Fen Yi. Fen Yi op haar beurt voelt die behoefte ook niet. Wij zien het misschien liever anders, maar beseffen dat dit zaken zijn die we niet kunnen en willen afdwingen. We houden het er op dat ze moe is van de reis naar Hainan en brengen haar weer naar huis, waarna wij ons gaan opfrissen in het hotel. 's Avonds ontmoeten we elkaar weer tijdens een opnieuw heerlijk diner. Mevrouw Guo lijkt nu meer op haar gemak, hoewel wij het met onze westerse bril op toch vreemd vinden dat ze na het diner op de bank voor de tv ploft en niet meer meedoet aan het gesprek. Gelukkig is daar de altijd vriendelijk meneer Guo met wie we nog lang napraten over verschillen in opvoeding tussen Nederland en China. Een buurvrouw van de Guo's komt ook nog langs met een foto van twee pleegkinderen uit het tehuis van wie ze weet dat ze naar Nederland zijn gegaan. Wij beloven haar ons best te doen de betreffende ouders te vinden. Het afscheid is emotioneel en goed. We omhelzen elkaar en stappen in de taxi. We beloven ooit terug te keren of wie weet zien we elkaar ooit in Nederland? Fen Yi laat zich nog even van haar beste kant zien en het ‘zai tien' gonst door de nacht.

Roots

Met dit laatste afscheid is het rootsdeel van onze trip voorbij. We kunnen tevreden zijn. Het is goed geweest voor de kinderen om China te zien en al die mensen te ontmoeten die hoe dan ook een deel van hun geschiedenis zijn. Wat ze er mee doen, is nu aan Lin en Fen Yi. Wij hebben gedaan wat we ze tien en zeven jaar geleden hebben beloofd. Wat wij hebben geleerd? Dat het verleden in China met elke stap die we zetten steeds verder wegraakt; we zijn niets te vroeg teruggegaan. En: dat het in de levens van onze kinderen vooral draait om de toekomst in Nederland die juist met elke stap dichterbij komt.

Er rest nog 1 afscheid. Dat van Zhang Dan. Na een laatste gezamenlijk ontbijt (soep met wonton - een soort dumplings) zwaaien we haar uit. Wat een meid!

Over een paar uur pakken we de trein naar de rijstvelden van Ping'an. Heerlijk met z'n vieren. Op de terugweg naar het hotel zegt Fen Yi: ‘leuk he, dat de vakantie nu pas begint!'