Wat doet tijd met een mens? Wat doet afstand met een mens? Hoe onbereikbaar kan liefde - hoe gemeend ook - zijn en hoe groot de verschillen tussen hen die door het lot in verschillende culturen opgroeien? Maar ook en vooral: hoe mooi kan het zijn om elkaar na zoveel tijd terug te vinden en te zien dat bloed en verwantschap je voor altijd met zovelen verbindt. Verslag van een ‘ingewikkelde', maar mooie ontmoeting met de familie van Lin. ‘We zijn als broers en zussen. Welkom in de familie!'

Om acht uur ‘s ochtends staan we weer bepakt en bezakt in de lobby van het hotel. Na de gebruikelijke onbegrijpelijke papierwinkel bij het uitchecken uit het hotel stappen we in de minibus van Mr. Zhang Yunlin. Ons staat een rit van bijna 7 uur te wachten naar de biologische familie van Lin. De weg van Dingbian naar de ouders van Lin is afgesloten. Daarom moeten we nu een forse omweg maken die ons een uur extra reistijd kost. Pa Hao heeft gisteren minstens vier keer gebeld om ons te waarschuwen voor de wegafsluiting, om te vragen hoe laat zij ons kunnen verwachten, of hij ons toch niet beter zelf kan komen ophalen en of het allemaal goed gaat met ons. Ook vanmorgen hangt hij al weer vroeg aan de lijn bij Zhang Dan. Hij adviseert ons om in Dingbian even met hem te bellen, zodat hij een familielid kan vragen om ons vanaf daar via de omweg naar hun huis te leiden. En zo gebeurt het. Na de eerste drie uur over een gloednieuwe snelweg pikken we in Dingbian een neef van Lin op met zijn vrouw en kind. De gehele hubbelweg van Dingbian naar de familie Hao volgen we zijn rode auto. Door kuilen en langs bergen. Vrachtwagens, trekkertjes, fietsers en allerlei andere varianten op een voertuig passeren we. Fen Yi en Lin slapen de laatste twee uur van de reis. Paul en ik worden steeds zenuwachtiger, ons bewust van de bijzondere situatie die ons straks te wachten staat. Lin lijkt er vooral nuchter naar toe te leven en slaapt onbezorgd verder.

Eindelijk, we zijn er!

De hele familie staat op ons te wachten. De eerste begroeting gaat redelijk rustig en zonder al te veel grote emoties. Lin is overweldigd door alle aandacht en houdt onze handen stevig vast. De broers en zussen zijn niet veel veranderd. Ze begroeten Lin enthousiast en met een grote lach op hun gezicht maar zijn duidelijk ook heel verlegen en weten niet goed wat ze moeten zeggen. Men lijkt enigszins verrast en teleurgesteld dat Lin geen vloeiend Chinees spreek. Lin wordt vele keren in haar wang geknepen, mensen strijken over haar haar en bewonderen haar sterke armen. We proberen de situatie wat open te breken en Lin wat lucht te gunnen van al die aandacht door onze koffer met cadeaus in de strijd te gooien. De pakjes worden zeer gewaardeerd en uitgebreid showen de familieleden elkaar hun presentje. Vervolgens moet er natuurlijk gegeten worden. En hoe! Ma Hao, de zussen en een aantal tantes hebben een groot feestmaal gemaakt. We kunnen niet allemaal tegelijk eten aan de kleine tafel, dus het gezelschap dat niet aan tafel zit staat er als een cirkel omheen zodat ze goed kunnen zien hoe wij de maaltijd verorberen. Dit gevoel van ‘we zijn in de dierentuin en wij zijn de aapjes' duurt eigenlijk ons gehele verblijf voort. En de groep mensen die ons komt bewonderen wordt steeds groter. Neven, nichten, ooms, tantes, oudtantes en -ooms, achterneven en nichten. Een werkelijk onvoorstelbaar groot aantal familieleden is verzameld om de terugkeer van Lin mee te vieren. Lin doet erg haar best om iedereen steeds enthousiast te begroeten maar vindt al deze aandacht (we hebben uitgerekend zeker 100 familieleden te hebben ontmoet) toch wel wat vervelend worden. Iedereen wil aan haar zitten en met haar op de foto. Zij omhelzen het kind dat ze tien jaar geleden moesten laten gaan. Lin wordt tegen mensen aangedrukt die vreemd voor haar zijn.

Het kunstwerkje breekt

We besluiten een stukje te gaan wandelen. Het hele gezelschap verplaatst zich naar de overkant van de weg waar het vorige huis van de Hao's verbouwd is tot een basisschool. Lin probeert hardnekkig te voorkomen dat mensen aan haar zitten door ongeveer in mij en Paul te kruipen. Zij houdt al te intiem contact wat af en verliest ons geen moment uit het oog, houdt angstvallig onze handen vast als is ze bang dat we elk moment kunnen wegvliegen. Soms verbergt ze zich achter ons in de hoop niet gezien te worden. Ook kost het soms behoorlijke overredingskracht om haar te laten poseren van een foto. Als het dan toch moet, dan bij voorkeur samen met ons. Hoe meer ze moet of mensen van haar willen, hoe groter haar verzet. Het meest opvallend aan haar gedrag (of misschien juist wel niet) is dat ze degene die het meest naar haar nabijheid verlangt, steeds geraffineerd uit de weg gaat: haar moeder. Het begin is al niet te best: Lin heeft een stukje klei van de grond gepakt en speelt hiermee zodat niemand haar hand kan pakken. Met haar vingers maakt ze er een figuurtje van. Ma Hao zit dat Lin de kluit in haar hand heeft, is bang dat ze vies wordt en gooit het net vervaardigde kunstwerkje in gruzelementen op de dorre grond. Lin snapt dit niet en moet huilen van onmacht en woede. Een pijnlijke en moeilijke situatie. Lin huilt, Paul en ik huilen omdat we snappen dat Lin het moeilijk vindt en de familieleden voelen zich bezwaard omdat ze het net teruggekeerde en zolang gemiste familielid in tranen zien. Ma Hao put zich uit in excuses maar bij Lin heeft ze het voorlopig verbruid. Ma Hao is een lieve en zorgzame vrouw, maar in haar behoefte goed te willen doen,is ze vaak erg dwingend. Zo schept ze Lin (en anderen!) ongevraagd eten op of bij.

We lopen weer terug naar huis en brengen de rest van de dag al handen schuddend en etend door. Gelukkig voor Lin en Fen Yi zijn er ook andere kinderen waarmee ze kunnen spelen. De oudste zus van Lin heeft inmiddels een dochter en een zoontje. De derde zus heeft ook een zoontje en de middelste zus (LiLi) is hoogzwanger. Verder zijn er talloze neefjes en nichtjes. De meiden ontfermen zich met verve over het puppyhondje dat op het erf rondloopt. Het blijkt het hondje van de buren, maar door alle aandacht van Lin en Fen Yi besluit het beestje voorlopig even in Huize Hao te blijven.

Geen stromend water

Lin's familie is grofweg te verdelen in een arme en rijke tak. Boerenkar versus Audi. Boerenwoning op zes uur rijden van de bewoonde wereld versus luxe villa in een buitenwijk van Dingbian.

Eerst de arme tak. Het erf van de Hao's bestaat uit een ommuurde binnenplaats met aan één zijde een lint van kleinere ruimtes naast elkaar. De keuken, de ‘huiskamer' en een aantal andere vertrekken dat dienst doet als slaapkamer en opslagruimte. De keuken heeft geen ramen. Het is er redelijk koel. Koken gebeurt op een houtvuurtje. Er is geen koelkast en ook geen stromend water. De middag dat wij aankomen is er ook geen elektriciteit. Dit valt nog steeds regelmatig uit (net als 4 jaar geleden, toen ik hier met Willy en Wilma voor het eerst was). De andere kamers zijn ook eenvoudig ingericht. De verlichting bestaat uit een peertje, er staat een oude kast en in elke ruimte is een kang gebouwd die dienst doet als bank en bed tegelijk. Rond de tafel staan kleine krukjes om op te zitten.

Op de binnenplaats staat een soort trekkertje, een motor en een grote frees. Dit is de nieuwste aanwinst van de familie. Nu een groot deel van de kinderen uit huis is hebben ze minder arbeidskracht, maar ook minder monden om te voeden. Door de komst van de machine is er minder handwerk nodig. Pa en ma Hao vertellen ons dat ze het de afgelopen jaren makkelijker hebben gekregen en dat het hen ook financieel iets beter gaat. Maar hun wereld is klein. Heel klein. Ze komen vrijwel nooit buiten deze vertrouwde omgeving en kennen dus ook weinig mensen die elders wonen.

Een deel van de ‘tuin' is afgezet en dient als groentetuin. Ook is er een kippenren. Buiten het hek staat het varkenshok en bevindt zich de put waar de familie het regenwater in opvangt. Dit dient als drinkwater. Omdat er geen waterzuiveringssysteem is, koken ze dit water voor gebruik. In dit gebied is een waterpomp in de grond geen optie omdat je onmiddellijk op olie stuit dat je de grond in boort. Daarom subsidieert de overheid de burgers om een dergelijke regenwaterput te maken. Rond het gebouw bevinden zich nog wat resten van schuurtjes. De WC bestaat uit een stukje grond van ongeveer 4 bij 4 meter met aan drie zijden een lemen muurtje en aan de buitenzijde een stokjeshekje er omheen. Hier doet de familie hun behoefte. Het plast op zichzelf wel lekker in de buitenlucht. Maar verwende nesten als wij misten wel het fonteintje. En we zijn blij dat we hier in de zomer zijn, in niet met regen of sneeuw.

Hoogzwanger

De zussen van Lin krijgen allemaal jong kinderen. Pa Hao vertelt dat de oudste dochter LinLin alleen de lagere school heeft afgerond. Op dit moment heeft zij geen werk. Haar man werkt in de oliewinning en daardoor hebben ze het vrij goed. LinLin lijkt de pittigste van het stel en is steeds druk in de keuken in de weer. Het is een tengere dame met een vrolijke uitstraling en hippe kleding. Haar haar is kort geknipt en roodbruin geverfd. Haar man hobbelt lekker mee in het gezelschap en lijkt de grapjas van de familie. Tweede dochter LiLi is hoogzwanger en heeft duidelijk last van haar dikke buik. Dit is de dochter die baby Lin heeft vastgehouden en veel verdriet had toen Lin werd weggebracht. Ze voelt een speciale band met haar zusje, die ook nog eens als twee druppels water op haar lijkt. Ze is erg verlegen maar heeft een hele zachte uitstraling. Lili heeft wel op de middelbare school gezeten, maar heeft deze nooit afgemaakt. Ook Lili heeft geen werk. De derde dochter kreeg op haar 18^e al een zoontje en lijkt in besloten kring wel een aardige lachebek. Maar tijdens ons bezoek richt ook zij zich vooral op het kookgebeuren en het opruimen van de troep die alle familieleden overal en nergens achterlaten. Dit laatste is in China overigens heel gewoon; iedereen gooit alle rommel op de grond en 's avonds ruimen ze dat dan weer op.

Oudste broer Yan Xiong heeft een bruingebruind gezicht en grote ogen. Hij is 18 en werkt als graafmachinebestuurder bij de oliemaatschappij. Hij is tot nu toe de enige van de Hao kinderen die de middelbare school heeft afgerond. Ma Hao vertelt trots dat hij nu 3000 yuan per maand verdient (ongeveer € 330). Jongste broer Yan Kai is 16 en zit nog op school. Hij ziet er sterk uit en is de langste van de kinderen. Hij heeft een passie voor sport. Vooral basketbal vindt hij geweldig. Opvallend is dat de twee broers zich zeer bekommeren om en duidelijk gek zijn op de kinderen van hun zussen. Ze spelen er mee, troosten ze als zich eentje bezeert en lopen constant met het grut op de arm.

Alle kinderen Hao tonen zich begaan met zusje Lin en zijn duidelijk blij om haar te zien. Maar geen van hen slaagt er in om echt contact met haar te maken. Ze lijken zich geen raad te weten met de situatie en vluchten in alle praktische dingen die moeten gebeuren met zoveel visite in huis. Verbazingwekkend hoe groot het ‘gat' tussen twee culturen en talen in tien jaar kan groeien. Lin voelt zich duidelijk niet op haar gemak en plakt als een klittenbandje aan ons vast. Fen Yi stort zich op de puppy.

Olie

's Avonds brengen we nog een bezoek aan de dichtstbijzijnde oliepomp. Hier krijgen we uitleg over hoe de olie naar boven wordt gehaald. Pas vijf jaar geleden werd hier olie gevonden. Nu zijn er talloze plekken waar ze naar olie boren en de werkgelegenheid en welvaart in dit gebied zijn daardoor enorm toegenomen. Weer terug in huize Hao praten we nog wat met pa en ma Hao over hoe het 10 jaar geleden allemaal gegaan is. Ze vertellen hoe gelukkig ze zijn dat het goed gaat met Lin. En dat ze het geweldig vinden dat ze haar nu terug zien. Hoe blij ze zijn dat wij haar ouders geworden zijn. Dat ze zien dat ze zich bij ons veilig en goed voelt. Maar ook hoe schuldig zij zich voelden toen ze Lin moesten weggeven. En dat ze bang zijn dat Lin denkt dat ze niet van haar hielden. Lin en Fen Yi liggen dan al te slapen op de kang. (Lin: de kang ligt niet zo lekker maar je kon er op zich wel op slapen.)

De nacht is warm onder de dikke dekens die ma Hao voor ons had klaargelegd. De familie is al weer vroeg wakker en in de weer met het ontbijt. We blijven ons verbazen hoe Chinezen drie keer per dag kunnen eten en toch zo slank blijven. Na het ontbijt arriveert een nieuwe stoet familieleden. Oma van vaderszijde, broers van pa Hao met aanhang en een hele serie nichten, neven, ooms en tantes. Opnieuw wordt Lin geknepen, gestreken en bevoeld. En iedereen wil met haar op de foto. We krijgen cadeaus van pa en ma Hao en vele familieleden geven geld aan de meiden. Volgens Zhang Dan is dit heel gebruikelijk in China en kunnen we dit niet weigeren. Ma Hao doet ondertussen verwoede pogingen om met haar dochter in contact te komen maar Lin blijft stug en vermijdt ieder fysiek contact. We zien dat het voor beiden moeilijk is, maar kunnen de situatie niet veranderen.

Tussen al het handgeschud en gefotografeer door maken we een klein uitstapje naar het dorp. Daar zien we de plaatselijke school en het ziekenhuis waar Lin geboren is. Ook ontmoeten we de dokter die bij de bevalling geholpen heeft. Dit gebeurde in een achteraf kamer, speciaal bedoeld voor ‘geheime gevallen'. Wij verbazen ons dat de dokter geen problemen kreeg met zo'n illegale bevalling. Ma Hao legt uit dat de autoriteiten niet moeilijk doen, zolang je er maar voor zorgt dat je het kind ‘wegwerkt' na de bevalling. Hoe je dit doet mag je zelf weten. Een oom van Lin uit de rijke tak met wie we 's middags naar Dingbian rijden, is degene die het contact met mevrouw Gao van het weeshuis regelt. Hij is het ook die Lin naar de bushalte brengt en daar overdraagt aan mevrouw Gao. 's Middags wijst hij ons de route die hij toen liep en vertelt hoe moeilijk het voor hem was, maar ook hij zag geen andere uitweg.

Daarna neemt Ma Hao ons mee naar de plaatselijke winkel van sinkel. Ze vraagt ons wat we lekker vinden en koopt hier vervolgens grote voorraden van. Alsof we nog twee weken blijven! De kinderen krijgen snoep en een badmintonset. Met een grote voorraad melk, toetjes en icetea keren we terug naar huize Hao.

Daar zijn ondertussen ook wat nichtjes van Lin aangekomen. Ze spreken een heel klein beetje Engels en slagen er in wat vertrouwen te kweken door samen te badmintonnen en Chinees / Nederlands te schrijven. Ook leren we Majong en wij leren hen ‘set'. Eén van deze meisjes blijkt al eens contact met Lin te hebben gehad via de QQ. Zij studeert marketing op de universiteit van Ningxia. Nu begrijpen we pas dat het dus niet Lili, maar dit nichtje is die is gaan studeren. (Lin: Weer een mysterie opgelost.)

Aan het eind van de middag vertrekken we met drie auto's richting Dingbian. Daar zal een ontmoeting plaatsvinden met de familie van Ma Hao, de rijke tak van de familie. Een pleegbroer van haar rijdt ons er heen. Het is drie uur rijden over de stoffige en hobbelige wegen van de heenweg. Het gaat wel sneller want deze oom van Lin werkt bij de oliemaatschappij en kent de binnendoor weggetjes langs de ‘plants'.

En nu schrijft Lin verder:

Toen we in Dingbian waren werden we meteen begroet zoals de familie van mijn vaders kant dat deed. Ik werd in mijn wangen geknepen en er werd aan mijn haar gefrunnikt en er werd aan mijn haar gezeten. Ik liet het allemaal over me heen komen. (We logeerden bij een oom van mij.) Daarna zeiden ze dat we naar binnen moesten gaan. En we moesten gaan zitten. Gelukkig was Zhang Dan erbij, want de mensen zeiden heel veel tegen ons. Soms probeerden we iets na te zeggen en dat mislukte dan. De hele familie lag dan in een deuk om ons gestuntel. Wijzelf moesten dan ook lachen. (gelukkig maar want je kon ook boos worden.) Daarna gingen we eten. Dat was echt veel, maar wel lekker. Toen gingen we naar een plein. Daar kon je vliegeren. Fen Yi en ik hebben een vlieger gekregen.

We gingen ze uitproberen maar er stond niet genoeg wind. Wel jammer hoor. Daarna kregen we van een tante van mij een soort lichtje dat je kon schieten met een soort katapult. Dat was wel leuk. Toen gingen we weer naar het huis van mijn oom. Eerst zei mama dat ze iedereen op een ijsje wou trakteren. Dat zei ze tegen Zhang Dan dan. Die vertaalde dat in het Chinees. Dus mijn oom zocht een ijscowinkel. Maar mijn tante was sneller. Dus die vroeg wat voor ijs we wilden. We hadden uiteindelijk tig bakken ijs. In Nederland is dat gewoon schepijs. We hebben nog even gekletst en daarna zijn we gaan slapen.

Natuurlijk de hele bups mee naar boven om te helpen. Dat was erg aardig maar we hadden het voor vandaag wel even gezien met de drukte. De volgende dag rook het al vroeg naar rook want bijna alle mannen roken in het huis. We hebben ontbeten. Dat bestond uit: brood, soep, ei, noodles en nog veel meer. Het was lekker maar ik zat nog vol van gisteren. We zijn naar de huizen van twee oma's geweest. Ik mocht op de scooter samen met mijn oma (die stuurde). Papa en mama waren een beetje bezorgd , maar dat was niet nodig. Toen we bij het huis van mijn oma waren was dat wel leuk. We moesten natuurlijk even zitten en fruit eten. Maar daarna gingen we naar het andere huis van een andere oma. Daar moesten we ook even zitten. Daarna gingen we shoppen. Ik en Fen hebben schoenen gekregen van een oma van mij en we kochten wat voor de baby van Lili. Daarna gingen we terug naar het huis. Verrassing was dat mijn oudste broer Yan Xiong en mijn tweede zus Lili er waren. Ze waren helemaal naar Dingbian gekomen om ons nog even te zien. Dat vond ik hartstikke lief. Vooral van Lili want 3 uur rijden in de hitte is heel lang als je zwanger bent en de baby komt al bijna. Ik ging nog even met hun op de foto.

En toen was het moment van afscheid aangebroken. Bijna iedereen moest huilen. Ik moest huilen in de minibus naar het hotel in Zhongwei. Mama en papa moesten al bij het afscheid huilen. Ik vond het hele bezoek aan mijn familie heel erg leuk. Het aardigst vond ik een paar nichtjes, mijn ouders en mijn broers en zussen. Soms was alle aandacht wel een beetje irritant. Maar ze bedoelen het goed. Jammer dat we nu weer weg moeten. Ik begon net een beetje te wennen aan iedereen. Ik hoop dat mijn ouders en familie een keer naar Nederland komen. Als dat niet gebeurt, wil ik nog een keer terug gaan naar China. Dat doe ik sowieso. Als ik ouder ben, wil ik zelf naar China gaan. Misschien wel met een vriendin (of meer).